De Volkskrant schreef het vorige week nog: veel gemeenten halen de 100 kilo restafval per inwoner per jaar niet. Hier is een wijziging in de afvalinzameling voor nodig. Maar welke systematiek levert het beste resultaat op? Met verschillende afvalproeven test je wat het beste werkt in jouw gemeente, terwijl je tegelijkertijd de inwoners aanzet tot nadenken over afval. De AfvalSpiegel werkte onder meer met de gemeente Veere (Zeeland) aan verschillende afvalproeven. Hierbij enkele do’s en don’ts.

De gemeente Veere wilde met diverse proeven een beeld krijgen welke manieren van inzameling leiden tot betere afvalscheiding. Zo ging Meliskerke van 1 keer per 2 weken restafval ophalen naar 1 keer per 4 weken. En in Oostkapelle ontvingen de inwoners een beloning wanneer ze de restafvalcontainer niet aan de straat zetten. In vakantieparken kon men GFT-afval en oud papier apart houden. Als gevolg van de proeven ligt op dit moment diftar voor aan de Veerse gemeenteraad.

Denk aan een goede nulmeting
Een goede nulmeting is belangrijk voor een sterk onderbouwd eindresultaat. In Oostkapelle bijvoorbeeld reed de inzamelaar voorafgaand aan de proef een andere route, waardoor het niet een-op-een mogelijk was om te vergelijken met het proefgebied. Het is echter lastig om tijd te maken voor een nulmeting als de gemeenteraad snel resultaat wil zien.

Enkele afvalproeven begonnen na de zomer van 2018. Dit terwijl juist in de zomer veel meer afval vrijkomt in de vakantieparken van het toeristische Veere. Let dus op in welke periode je de afvalproef wil doen. In Veere was dit goed gepland, maar vanwege praktische redenen (zoals de levertijd van containers) startte de proef toch later. Denk ook na over de duur van de proefperiode. Minimaal een half jaar is wel nodig. Gemeente Veere pakte dit goed aan, daar varieerden de proeven tussen de zes en negen maanden, waardoor inwoners tijd hadden om te kunnen wennen.

Betrek je inwoners
De proefgebieden in Veere waren enerzijds (in goed overleg) aangewezen, bijvoorbeeld omdat ze vanwege vakantiewoningen interessant zijn. Anderzijds konden dorpen zichzelf opgeven voor een bepaalde proef. Er werd afgestemd met de dorpsraden, VvE’s en andere lokale partijen. Bekijk of het proefgebied een afspiegeling moet zijn van de bevolking in jouw gemeente.

Welke instrumenten wil je inzetten voor goede monitoring van de afvalproef? De gemeente Veere hield bewonersonderzoeken om de tevredenheid van de inwoners te meten. Ook communiceerde de gemeente met nieuwsbrieven tijdens en na de proefperiode.

De afvalproeven creëerden zo draagvlak onder de inwoners en dienen als een opwarmer voor de toekomstige verandering van inzamelsystematiek.

Ontdek ook wat niet werkt
In de gemeente Veere zijn veel vakantiewoningen. In de vakantieparken waar de gemeente ook proeven hield, was het lastig om harde conclusies te trekken. Vakantiegangers hebben andere prioriteiten als het gaat om afvalscheiding, bijvoorbeeld het gewenste moment van afval aanbieden. Op een van de parken stopte de proef met de beperking van het aantal keer aanbieden van restafval eerder dan gepland. De vakantiegangers konden hun afval niet goed kwijt.

De toerist is ook lastig te bereiken met voorlichting vanwege de korte tijd dat ze in de gemeente verblijven. Daarnaast zijn niet alle inzamelmethoden toepasbaar. Werken met minicontainers is moeilijk bij vakantiehuizen: Wie gaat deze binnen en buiten zetten? Dankzij de afvalproef leer je dus niet alleen wat wel werkt, maar ook wat niet werkt.

Veel is al getest of in werking in andere gemeenten
In principe is er voldoende informatie openbaar van inzamelsystemen in andere gemeenten om in te schatten welke effecten bepaalde systemen hebben. Zo kun je leren van andere gemeenten over verschillende soorten diftar, omgekeerd inzamelen of wekelijks GFT inzamelen. Let daarbij op de mate van stedelijkheid, de voorgeschiedenis en andere factoren die van belang zijn voor een goede vergelijking.

Waarom dan toch afvalproeven doen?
Met een proef heb je inzicht in de praktische problemen die zich voordoen bij de invoering van een nieuw systeem in jouw gemeente. Zo kreeg de gemeente Veere te maken met verzamelcontainers voor GFT die een te kleine opening hadden voor tuinafval. De verzamelcontainers voor oud papier pasten in eerste instantie niet goed in de behuizing, waardoor veel karton tussen container en de behuizing terecht kwam. Daarnaast krijg je ook een idee van de hoeveelheid telefoontjes dat je kan verwachten, hoeveel maatwerkoplossingen nodig zullen zijn én niet te vergeten: hoe het kostenplaatje eruit komt te zien.

Maar bovenal is het doen van proeven vooral belangrijk voor het draagvlak van de inwoners en de betrokkenheid van de gemeenteraad. En dat is onmisbaar voor een soepele verandering.

Laatste nieuws