Scheiden: wat rest is (echt) afval. Stofzuigerzakken, kattenbakkorrels, hygiënisch papier, soepzakken en chipszakken: restafval is het échte afval dat je overhoudt nadat je alles goed hebt gescheiden. Restafval is vaak huishoudelijk afval dat niet per se afhankelijk is van hoeveel mensen er in huis wonen. Een meerpersoonshuishouden heeft dus (bij goed scheiden) niet vanzelfsprekend meer kilo’s restafval dan een eenpersoonshuishouden*. Toch hanteren veel gemeenten, als het gaat om de afvalstoffenheffing, verschillende tarieven voor een- en meerpersoonshuishoudens. Het gelijktrekken van het tarief levert in veel gemeenten een behoorlijk dilemma op.

Als je goed scheidt, blijft er weinig écht restafval over. Inzetten op afvalscheiding is een van de beste manieren om de hoeveelheid restafval terug te dringen. Want als je kijkt naar de sorteerresultaten van de vele gemeenten waar De AfvalSpiegel het restafval analyseert, is dit de gemiddelde uitkomst in gewichtsprocenten:

Zoals je ziet bestaat zo’n 40 procent van het restafval momenteel uit GFT-afval. Slechts een klein percentage van het afval is écht restafval dat bestemd is voor de verbrandingsoven. Het gaat dan bijvoorbeeld om waxinelichtjes en resten van kaarsen, cosmeticaproducten, chipszakken, maandverband en ander sanitair papier, aluminiumfolie, tempexbakjes van vlees(waren), doordrukstrips van medicijnen, watjes en tissues. Ook nat en vies karton (bijvoorbeeld van pizza’s) horen bij het restafval.

Gemeenten worden onder meer afgerekend op de hoeveelheid restafval in kilo’s. Als inwoners goed scheiden, komen die kilo’s vooral van zwaarder restafval als kattenbakkorrels en vogelkooizand (dat niet gebonden is aan het aantal personen in huis). Voordat het zover is, hebben veel gemeenten nog een lange weg te gaan. Over het algemeen zit er namelijk nog veel in de grijze container wat er niet in thuishoort, zo getuigt bovenstaand plaatje.

Trek de afvalstoffenheffing gelijk
Dankzij de aandacht die gemeenten besteden aan het scheiden van afval, lukt het toch steeds meer inwoners om hun plastic en GFT apart te houden. Aangezien gemeenten betalen voor de verwerking van het restafval en voor PMD een vergoeding krijgen, is het niet terecht dat een meerpersoonshuishouden meer afvalstoffenheffing zou moeten betalen. Immers, een meerpersoonshuishouden heeft niet per se meer restafval als men afval goed scheidt.* Het aantal kilo’s GFT-afval is natuurlijk wel meer persoonsafhankelijk dan restafval, maar daar telt dan met name de grootte van de tuin. En daar maken gemeenten ook geen onderscheid in bij het vaststellen van de tarieven.

Verschil tarieven te groot
In 2018 hanteerden 208 van de 380 gemeenten** verschillende tarieven voor eenpersoons- en meerpersoonshuishoudens. In de afgelopen jaren is dat aantal niet echt gedaald. Het is natuurlijk ook lastig voor gemeenten om dit gelijk te trekken, want dan gaan eenpersoonshuishoudens flink meer betalen. In sommige gemeenten is het verschil tussen de tarieven meer dan €100.

Dit is vooral een dilemma bij het invoeren van een gedifferentieerd tarief (diftar), waarbij huishoudens naast een vastrechtbedrag aanvullend betalen per keer dat ze restafval aanbieden. Het betalen per keer is voor elk huishouden hetzelfde, dus komt het verschil in hoogte van de heffing tussen een- en meerpersoonshuishoudens tot uitdrukking in verschillende vastrechtbedragen. Een apart vastrechtbedrag voor zowel een- als meerpersoonshuishoudens sluit echter niet aan bij het principe van diftar, namelijk dat een huishouden betaalt naar rato van het aanbod restafval. Bij de keuze voor één vastrechtbedrag voor alle huishoudens zullen eenpersoonshuishoudens, zelfs wanneer ze het afval goed scheiden, mogelijk duurder uit zijn dan in de oude situatie. Dat is niet wenselijk. Blijft het verschil in vastrechtbedrag gelijk aan de oude situatie, dan betalen meerpersoonshuishoudens die hun afval goed scheiden en weinig restafval aanbieden naar verhouding teveel.

Eerlijk
Zet daarom jaarlijks kleine stappen om de twee tarieven naar elkaar toe te laten groeien. Want een vastrecht dat voor iedereen gelijk is, is wel het meest eerlijk.

*Ervan uitgaande dat de gemeente goede voorzieningen heeft voor het wegbrengen van luiers & incontinentiemateriaal.
**Bron: database afvalcijfers Rijkswaterstaat.

Meer weten?
Wil je meer weten over het vastrecht, de afvalstoffenheffing of wat de ervaringen zijn van De AfvalSpiegel op dit onderwerp? Bel of mail dan Ton Daamen, via ton@deafvalspiegel.nl of 085 773 19 95.

Laatste nieuws